ChatGPT Bir Sihirli Değnek Değil, Aynadır: Ne Verirsen Onu Alırsın
Yapay zeka araçlarıyla, özellikle de ChatGPT ile haşır neşir olduğumuz şu günlerde fark ettiğim evrensel bir doğru var: Girdi ne kadar keskinse, çıktı da o kadar keskin oluyor.
Çoğumuzun yaptığı hata şu; tek cümlelik, genel geçer bir komut yazıp karşılığında mucizevi bir sonuç bekliyoruz. Sonuç vasat olunca da “Bu yapay zeka da o kadar iyi değilmiş” diyoruz. Aslında sorun araçta değil, bizim onu kullanma şeklimizde.
Eğer “bana bir e-posta taslağı hazırla” diyip geçiyorsanız, aracı harcıyorsunuz demektir. Geçenlerde Chris Donnelly’nin paylaştığı harika bir yaklaşım modeline denk geldim. ChatGPT’yi verimli kullanmak için belirlediği 19 Temel Prensip var. Bunları kendi deneyimlerimle harmanlayarak sizin için listeledim.
İşte yapay zeka ile boşa kürek çekmemek için uygulamanız gereken o kurallar:
1. Zekice Değil, Net Olun
Süslü cümlelere, dolambaçlı ifadelere gerek yok. Diliniz basit ve kesin olsun. AI, karmaşayı sevmez; netliği sever.
2. Sürtünme Noktasından Başlayın
Sorunu en baştan anlatmak yerine, tam olarak nerede tıkandıysanız oradan girin konuya. Doğrudan can alıcı noktaya odaklanın.
3. Teori Değil, Pratik İsteyin
Felsefi cevaplar yerine, hemen şimdi uygulayabileceğiniz gerçek tavsiyeler isteyin. “Bunu nasıl yaparım?” yerine “Bunu şu an uygulamak için bana adım adım ne önerirsin?” deyin.
4. Gerçeklikle Bağlantı Kurun
Varsayımlar üzerinden gitmeyin. Kendi sitenizden, gerçek müşterilerinizden veya verilerinizden somut referanslar verin.
5. Sınırları Çizin (Ne İstiyorsun & Ne İSTEMİYORSUN)
Bu madde çok kritik. Sadece ne istediğinizi söylemek yetmez. “Şu kelimeleri kullanma”, “Bu tonu takınma” gibi ne istemediğinizi de net bir şekilde belirtin.
6. Zamanı Çerçeveleyin
Referanslar ve araştırmalar için net tarihler veya dönemler belirleyin. Bağlamı daraltmak her zaman daha iyi sonuç verir.
7. Seçenek Sunmasını İsteyin
Tek bir cevapla yetinmeyin. “Bana bu konuda 3 farklı seçenek sun ve hangisinin neden daha iyi olduğunu açıkla” diyerek topu ona atın.
8. Yargıç Olmasını İsteyin
Sadece içerik üretmesin, mevcut fikrinizi eleştirmesini de isteyin. “Bu fikrimdeki mantık hatalarını bul” demek, “Fikrim nasıl?” demekten daha faydalıdır.
9. Gerçek Senaryolar Kurun
Ona bir rol verin ancak bunu gerçekçi bir senaryo ile yapın. “Bir müşteri şikayeti var ve çok sinirli, ona cevap ver” gibi simülasyonlar yaratın.
10. Persona’yı Kilitleyin
Ona nasıl düşünmesi gerektiğini söyleyin. “Dünyaca ünlü bir pazarlama stratejisti gibi düşünmeni istiyorum” diyerek analiz yeteneğini yönlendirin.
11. Kaldıraç Etkisine Odaklanın
En az çabayla en yüksek etkiyi yaratacak seçenekleri sorun. “En yüksek getirili hamle ne olur?” sorusu her zaman işe yarar.
12. Birlikte İnşa Edin
Tek seferde mükemmel sonucu beklemeyin. Bir geri bildirim döngüsü oluşturun. “Bunu yazdın ama şurası olmamış, şimdi şöyle revize et” diyerek ilerleyin.
13. Denediklerinizi Anlatın
Daha önce neleri denediğinizi ve neden işe yaramadığını söyleyin. Böylece AI aynı hataları tekrarlamaz ve vakit kaybetmezsiniz.
14. Harekete Geçiren Adımlar İsteyin
Teorik bilgi güzeldir ama aksiyon planı daha güzeldir. Her cevabın sonunda uygulanabilir adımlar talep edin.
15. Tonu Belirleyin (Örneklerle)
“Samimi olsun” demek yetmez. İstediğiniz tonu yansıtan bir paragraf yapıştırıp “Aynı bu tonda yaz” deyin.
16. Akıllıca Çalmasını İsteyin
Beğendiğiniz şablonları veya yapıları yükleyin ve onlardan ilham almasını söyleyin.
17. Negatif Prompt Kullanın
Yapay zekanın o robotik, “Sonuç olarak” diye biten tarzını istemiyor musunuz? O zaman bunu “Negatif Prompt” olarak belirtin: “Asla ‘sonuç olarak’ kelimesini kullanma.”
18. İtiraz Etmesine İzin Verin
ChatGPT genelde “evet efendimci” bir yapıdadır. Bunu aşın. Ona “Eğer mantıksız bir şey söylersem beni uyar” veya “Bu stratejideki riskleri yüzüme vur” deme özgürlüğü verin.
19. Sisteme Dönüştürün
İşe yarayan bir prompt yakaladığınızda bunu kaydedin. Tekerleği her seferinde yeniden icat etmeyin, çalışan sistemin üzerine koyun.
Kendini Geliştirmek İsteyenler İçin Fırsat
Yapay zeka kullanımı bir yetenek, ancak temelde yatan proje yönetimi, veri analizi ve liderlik gibi beceriler olmadan bu araçlar tek başına yeterli değil. 2025’e girerken bu alanlarda yetkinlik kazanmak isterseniz, Coursera’nın şu an sunduğu (ve finansal yardım seçeneği de olan) bazı sertifika programlarına göz atabilirsiniz.
Özellikle Google ve IBM gibi devlerin hazırladığı bu eğitimler CV’niz için ciddi bir artı olabilir:
- Google Project Management: Link
- Google Data Analytics: Link
- Google AI Essentials: Link
- AI For Everyone: Link
- Generative AI for Project Managers: Link
Unutmayın, bu prensipler size ne yaratacağınızı söylemez; ama yaratacağınız şeyin kalitesini maksimize etmenizi garanti eder.
Sizin favori ChatGPT taktiğiniz hangisi? Yorumlarda buluşalım.
Yazı İpuçları:
- Görsel Önerisi: Yazının içine ChatGPT ile yaşadığın komik veya başarısız bir diyalog ekran görüntüsünü (yada tam tersi çok başarılı bir prompt sonucunu) koyabilirsin.
- Format: Listeleri “bullet point” olarak değil de yukarıdaki gibi ara başlıklar halinde verirsen okuması çok daha keyifli olur.